Donemus Webshop — Dopper, Cornelis

Cornelis Dopper was born Feb. 17th 1870 in Stadskanaal; he died Sep. 18th 1939 in Amsterdam. He was a composer, conductor and music teacher.
He studied piano and violin at the Conservatoire of Leipzig (1888-1890). His most important teacher was Oscar Paul, who lectured on history of music (especially ancient Greek music) and musical aesthetics. In 1897, he went to Amsterdam, where he became a violinist and later a choir master and assistant conductor at the Nederlandsche Opera (Dutch Opera Company), until this company dissolved in 1903.
During two seasons, Dopper was one of the conductors of the travelling Henry Savage Opera Company in the United States. He also visited Canada and Mexico with this company and conducted the first performances of Puccini’s Madama Butterfly.
He introduced not only Debussy’s La Mer and Ibéria in Amsterdam, but also a lot of other new compositions of composers of his time, i.e. Elgar, Ravel, and the music of many young Dutch composers.
Dopper introduced youth concerts in the Netherlands in 1923. As a composer he was not an innovator, but possessed a great instinct for orchestral colouring. His interest in Ancient Greek music is apparant from works such as the orchestral studies ‘Päân I & II‘. But above all Dopper was a Dutch composer, as shown by the titles of his symphonies.
In 1892, he composed his first opera ‘De blinde van Castel Cuillé’ after a story by J. Jasmin (English translation: H.W. Longfellow) and his ‘First Symphony‘ ‘Diana’ (1896), based on Heinrich Heine’s story Die Götter in exil. In 1904, he finished his ‘Second Symphony‘ (‘Scottish’ symphony). In 1906, Willem Mengelberg performed Dopper’s ‘Third Symphony‘ (‘Rembrandt’, rev. 1904) with the Amsterdam Concertgebouw Orchestra and Dopper was nominated as second conductor of this famous orchestra under Mengelberg in 1908.
Dopper stayed with the Concertgebouw Orchestra for 23 years. During that time he composed his ‘Fourth Symphony’ (‘Sinfoniëtta’, rev. 1909), his ‘Fifth Symphony’ (‘Sinfonia epica’, 1908) on a text of Homerus Ilias; a ‘Sixth Symphony‘ (‘Amsterdamse’, 1912) and a ‘Seventh Symphony’ (‘Zuiderzee’, 1917).
Besides four opera’s and seven symphonies, Dopper wrote a lot of vocal works: songs, choir music, a ‘Requiem‘ and chamber music (‘Sextet‘, ‘Klankstudie‘, String quartet ‘Pallas Athena’, ‘Sonata‘ for violin or violoncello and piano). His complete works (more than one hundred) are preserved in the Nederlands Muziek Instituut (Dutch Musical Institute), Royal Library, The Hague.
In 1930, Cornelis Dopper received the Silver Medal of Honor for Art and Science from the Dutch queen Wilhelmina.

Cornelis Dopper wordt op 7 februari 1870 geboren in Stadskanaal. Op jonge leeftijd verliest hij beide ouders en wordt in huis genomen door zijn zus en haar man, componist en muziekonderwijzer Johannes Bernardus Kolkman. Kolkman geeft Dopper enkele jaren muziekles en raadt hem aan om naar het conservatorium in Leipzig te gaan.

Dopper vertrekt naar Leipzig, waar hij twee jaar studeert bij Carl Reinecke en Salomon Jadassohn. Na zijn terugkeer is hij enkele jaren als muziekleraar en koordirigent werkzaam in de stad Groningen.

Zijn opera 'Het blinde meisje van Castel-Cuillé' (1892) wordt in Amsterdam bij de Nederlandsche Opera op het toneel gebracht en beleeft enig succes. Dopper werkt als violist, koorrepetitor en dirigent bij de Nederlandsche Opera, totdat die de deuren sluit.

Cornelis Dopper werkt als muziekrecensent voor De Echo en voor Het Leven. Zijn Derde Symfonie (Rembrandt Symfonie) gaat in première onder leiding van Willem Mengelberg.

Dopper vertrekt naar de Verenigde Staten. Hij maakt twee grote tournees met het operagezelschap Castle Square Opera Company van Henry Savage door de Verenigde Staten, Canada en Mexico en dirigeert daarbij de Amerikaanse première van Giacomo Puccini's 'Madama Butterfly'.

Na zijn terugkeer in Nederland vraagt Willem Mengelberg Cornelis Dopper om zijn eigen 'Rembrandt Symfonie' te dirigeren in het Concertgebouw, waarna hij onmiddellijk als tweede dirigent van het Concertgebouworkest wordt aangesteld. Dopper dirigeert in deze periode de Nederlandse premières van tal van belangrijke werken van Claude Debussy ('La Mer'), Maurice Ravel ('Ma mère l'oye'), Modest Moessorgski ('Nacht op de kale berg'), Isaac Albéniz, Manuel de Falla en anderen. Daarnaast dirigeert hij regelmatig eigen werk.

Op 8 november, tijdens de Novemberrevolutie, dirigeert Richard Strauss in Berlijn Doppers 'Symfonie nr. 6, Amsterdam' (1912), onder de titel 'Holländische Symphonie'. Twee weken later, op 24 november, dirigeert Cornelis 'Kees' Dopper in Amsterdam zijn 'Symfonie nr. 7, Zuiderzee' (1917). Componist en muziekcriticus Matthijs Vermeulen, die Dopper beschouwt als "den officieelen componist, waardoor elk ander talent verhinderd wordt te gedijen" en die Doppers werk al jaren bestrijdt in zijn recensies, roept in de stilte tussen het slotakkoord en het applaus "Lang leve Sousa!" - nog liever de marsen van de Amerikaan Sousa, met andere woorden, dan deze gezapige muziek. Vermeulen wordt daarop korte tijd de toegang tot het Concertgebouw ontzegd. Dit incident drukt een stempel op Doppers reputatie. Kritiek op zijn orkestdirectie leidt ertoe dat hij geen abonnementsconcerten meer mag dirigeren. Zijn conservatieve en nationalistische composities worden na de Eerste Wereldoorlog het mikpunt van avant-gardistische spot.

Uit handen van koningin Wilhelmina ontvangt Cornelis Dopper de Zilveren Eremedaille voor Kunst en Wetenschap der Huisorde van Oranje. Dopper treedt terug als tweede dirigent van het Concertgebouworkest en wordt opgevolgd door Eduard van Beinum.

Op 18 september sterft Cornelis Dopper op 69-jarige leeftijd in zijn woonplaats Amsterdam, enkele maanden nadat hij voor de tweede maal getrouwd is.

De Stichting Cornelis Dopper wordt opgericht. De stichting stelt zich ten doel de belangstelling voor het leven en werk van de componist te bevorderen door onderzoek naar en uitvoeringen van zijn werk.

Joop Stam, voorzitter van de Stichting Cornelis Dopper, publiceert de biografie 'Schitteren op de tweede rang. Cornelis Dopper (1870-1939), zijn leven, werk en wereld'. Het Noord Nederlands Orkest verzorgt op 4 februari 2005 in De Harmonie in Leeuwarden de wereldpremière van de uit 1896 daterende 'Eerste symfonie Diana'.

De Stichting Cornelis Dopper ontvangt de Visser Neerlandia-prijs Cultuur, voor haar werk ten behoeve van de herleving van belangstelling voor de muziek van Dopper. Ter gelegenheid van de 70e sterfdag van Dopper organiseert de Stichting in Groningen een Dopperfestival, dat wordt gehouden van september tot februari. Een van de hoogtepunten is in november de wereldpremière van het verloren gewaande 'Requiem' (1935), dat Dopper enkele jaren voor zijn dood schreef. Deze dodenmis voor koor en symfonieorkest (of orgel) werd door Dopper-biograaf Joop Stam ontdekt in het archief van het Nederlands Muziek Instituut in Den Haag en door hem in samenwerking met Marinus Degenkamp gereconstrueerd. In het Veenkoloniaal Museum te Veendam wordt in dezelfde periode onder de titel 'Cornelis Dopper, componist tussen Mahler en Mengelberg' een expositie georganiseerd. Op 13 februari is in Stadskanaal een standbeeld van Cornelis Dopper onthuld.